INHOUD
De visie van Enovacom
Ons engagement bij Enovacom wordt sinds 2002 gedragen door een kernopdracht die centraal staat in de toekomst van de digitale gezondheidszorg: de interoperabiliteit van de gezondheidsinformatiesystemen.
Wij zijn ervan overtuigd dat de toekomst van de sector van de gezondheidszorg steunt op een vlotte samenwerking tussen tal van actoren, en net deze visie geeft al meer dan 20 jaar lang vorm aan onze expertise. Enovacom staat sinds jaar en dag aan de spits van innovatie in gezondheidsinformatiesystemen. Onze opdracht bestaat erin de barrières weg te nemen die de communicatie tussen de verschillende schakels van de zorgketen belemmeren, met het doel de doeltreffendheid van de zorginstellingen te optimaliseren en de kwaliteit van de zorg te verbeteren.
Interoperabiliteit is meer dan een technisch concept. Voor ons is het de sleutel die de deur opent naar een nieuw tijdperk van samenwerking tussen zorgverleners, zorginstellingen, onderzoekers en – vooral – patiënten.
Wij geloven stellig dat alle medische informatie, analyseresultaten en interacties tussen actoren van de sector toegankelijk en gemakkelijk te delen moeten zijn, op een veilige manier, om een volledig beeld te geven van de gezondheid van elk individu.
Waarom zien wij interoperabiliteit als pijler van onze expertise? Omdat het voor ons duidelijk is dat versnipperde ziekenhuisinformatiesystemen (ZIS) een grote belemmering vormen voor operationele efficiëntie en kwaliteitsvolle zorgverstrekking.
We zijn ervan overtuigd dat interoperabiliteit geen troef is, maar een absolute noodzaak om de complexe uitdagingen waarmee de sector van de gezondheidszorg vandaag te maken krijgt, het hoofd te bieden.
Als betrouwbare partner wil Enovacom samen met u aan een toekomst bouwen waarin interoperabiliteit van gezondheidsinformatiesystemen niet slechts een optie is, maar de hoeksteen van een verbonden en veerkrachtig gezondheidszorgsysteem.
Wat houdt interoperabiliteit van gezondheidsgegevens in?
Wat is interoperabiliteit, en vooral, welke voordelen houdt het in voor alle medische en administratieve teams van het ziekenhuis? Om gezondheidsgegevens interoperabel te maken, moeten de verschillende applicaties van een informatiesysteem met elkaar communiceren. Verschillende softwareprogramma’s kunnen dus gegevens uitwisselen, ongeacht het formaat ervan.
Door meerdere softwareprogramma’s met elkaar te laten communiceren, zorgt interoperabiliteit ervoor dat informatie op een efficiënte en relevante manier kan worden beheerd. Omgekeerd laat een gesloten of bedrijfseigen systeem, dat dus niet interoperabel is, geen vlotte uitwisselingen toe omdat er geen gemeenschappelijke protocollen zijn.
We onderscheiden de volgende types van interoperabiliteit:
- “Technische” interoperabiliteit, m.a.w. de interconnectie tussen twee systemen, die steunt op het gebruik van vastgestelde interfaces, standaarden en protocollen die worden gedeeld, met naleving van de eisen op het vlak van veiligheid en vertrouwelijkheid van persoonlijke gezondheidsgegevens.
Bv.: de HL7-standaard (Health Level Seven) voor de uitwisseling van gezondheidsgegevens. - “Semantische” interoperabiliteit, gebaseerd op referentiesystemen van de interoperabiliteit, die twee systemen in staat stelt een gemeenschappelijke taal (woorden en syntaxis) te gebruiken om de uitgewisselde gezondheidsgegevens te produceren en te gebruiken. Op deze semantische en syntactische grondslagen ontwikkelen de industriële partners diensten met een toegevoegde waarde door de gegevens te bewerken (curves van tijdsverloop, beslissingsondersteuning, automatische verwerking van natuurlijke taal, kunstmatige intelligentie bijvoorbeeld).
Bv.: SNOMED CT voor de beschrijving van anatomische locaties. - “Syntactische” interoperabiliteit, die betekenis omzet in symbolen, zodat machines de aard, het type en het formaat van de uitgewisselde informatie kunnen herkennen, wat een open systeem voor gegevensuitwisseling vereist.
Bv.: de XML-, JSON- of HTML-syntax om gegevens te begrijpen en te vertalen.
Gezondheidsstructuren moderniseren zich en stellen interoperabiliteit centraal in de strategie van hun informatiesysteem, zodat IT-directeurs hun applicaties niet langer point-to-point moeten verbinden. Als op elke applicatiekoppeling een gegevensuitwisselingsstroom wordt gecreëerd, ontstaat immers systematisch een onontwarbare “spaghetticode”.
Vandaag is het zo dat wanneer gegevens uit een applicatie worden geëxporteerd om in een andere applicatie te worden geïmporteerd, ze door het interoperabiliteitsplatform worden gevoerd, om overeen te komen met de verwachte taal. Deze tool is onmisbaar geworden in de vereenvoudiging van ziekenhuisinformatiesystemen. Het is de basis van de moderne architectuur voor gezondheidszorginstellingen.
Alles gaat via het informatiesysteem
De architectuur van een ziekenhuisinformatiesysteem kan tot 700 softwareprogramma’s tellen. Dit cijfer varieert volgens de grootte van de structuur. Dit betekent dat evenveel oplossingen nodig zijn om de softwareprogramma’s met elkaar te laten communiceren of, minstens, te laten integreren in het ziekenhuisinformatiesysteem (ZIS).
Het ZIS heeft twee grote opdrachten.
- Administratief en financieel beheer:
Het ZIS maakt een volledig patiëntbeheer mogelijk, van opname tot vertrek, met inbegrip van voorschriften en facturatie. Het zorgt ook voor het voorraadbeheer (bestellingen, bevoorrading). Daarnaast regelt het de werking van het ziekenhuis: planning, kamers of bepaalde verantwoordelijkheden die verband houden met human resources (toegang tot de ziekenhuisafdelingen met badge, …).
- Zorgbeheer:
Vanuit medisch oogpunt vergemakkelijkt het ZIS de zorgverlening door de gegevens op te nemen in het Elektronisch Patiëntdossier of door de gegevens te uploaden vanuit medische apparaten. Het ZIS staat ook centraal in de externe uitwisselingen van het ziekenhuis doordat de communicatie met het ziekenfonds of met geneeskundige diensten buiten het ziekenhuis mogelijk maakt.
Welk interoperabiliteitsplatform voor welke toepassingen?
In een gezondheidszorginstelling zonder interoperabiliteit kunnen informatiesilo’s ontstaan. Dit kan hinderlijk zijn voor het gebruik en het delen van informatie tussen verschillende diensten en instellingen.
Om dit probleem op te lossen, worden vaak twee types van interoperabiliteitsplatform gebruikt in de ziekenhuisinformatiesystemen:
- algemene platformen voor gegevensuitwisseling (Enterprise Application Integration of EAI) voor de uitwisseling van interne gegevens tussen verschillende diensten (interconnectie tussen diensten, aanvulling elektronisch patiëntendossier, enz.)
- externe platformen voor gegevensuitwisseling (External Data Interface of EDI), voor de uitwisseling van digitale gegevens met de externe partners van een gezondheidszorginstelling (laboratoria, bloedbanken, ziekenfondsen, enz.).
EAI’s zijn platformen voor gegevensuitwisseling tussen verschillende informatiesystemen waarvoor gestandaardiseerde interfaces worden gebruikt. Ze worden vaak gebruikt om externe applicaties te integreren in het ziekenhuisinformatieysteem, zodat de verschillende systemen gegevens in real time kunnen doorgeven en uitwisselen.
EAI’s kunnen ook worden gebruikt om de samenwerking tussen verschillende gezondheidszorginstellingen te vergemakkelijken, doordat gegevens kunnen worden gedeeld tussen verschillende netwerken en informatiesystemen. Ze hebben de specifieke eigenschap dat ze zowel de interne als de externe gegevensstromen van het ziekenhuis beheren.
EDI’s zijn daarentegen ontworpen voor een grotere flexibiliteit in de gegevensuitwisseling. Ze zijn bedoeld voor een veilige verzending van documenten buiten het ziekenhuisinformatiesysteem, in het bijzonder om de nationale elektronische patiëntendossiers aan te vullen of om deze documenten door te geven via een beveiligde dienst voor uitwisseling van gezondheidsgegevens.
EDI’s worden vaak gebruikt om het beheer van medische, administratieve en financiële gegevens te vergemakkelijken, en om de kwaliteit van de zorgverlening te verbeteren door een betere coördinatie tussen de verschillende diensten van het ziekenhuis en zijn partners.
De verschillen tussen EAI’s en EDI’s houden dus vooral verband met hun respectieve functies. EAI’s zijn vooral gericht op de uitwisseling van gegevens tussen verschillende informatiesystemen, terwijl EDI’s zich toespitsen op de interoperabiliteit van gegevensstromen, doordat ze het mogelijk maken gegevens te verzamelen, samen te voegen en te transformeren naargelang van de behoeften van de gezondheidszorginstelling.
De twee types van platform zijn complementair en kunnen samen worden gebruikt voor een totale interoperabiliteitsoplossing.
HL7 FHIR, een standaard die gegevensuitwisseling vereenvoudigt
Het HL7-formaat is een interoperabiliteitsstandaard die is geëvolueerd doorheen de jaren. Om het gebruik en de implementatie ervan algemeen ingang te doen vinden, werd het formaat opengesteld voor de huidige praktijken van de webmodellen (HTML, XML, JSON).
De FHIR-standaard breidt de mogelijkheden nu uit met behulp van een resourcebibliotheek die toegankelijk is in open source.
De valorisatie van gezondheidsgegevens vereist een vlotte en snel toegankelijkheid. FHIR voldoet aan deze toegankelijkheidseis doordat het een grotere wendbaarheid heeft dan de voorgaande interoperabiliteitsstandaarden. De nieuwe standaard wordt gebruikt om gegevens tussentijds op te slaan en uit te wisselen in JSON-formaat. Het resultaat is een gestandaardiseerde gegevensmodellering waarin de patiënt centraal staat.
Deze modellering is gebaseerd op een cartografie van de gegevens die door tal van informatiesystemen worden weergegeven (geautomatiseerde patiëntendossiers, patiëntenadministratie, enz.).
Ze illustreert bijgevolg het relationele model van de informatiesystemen die gebruikt worden in de gezondheidssector, en is identiek ongeacht het gebruik dat de gegevensconsument ervan wil maken. Om de structuur van deze gegevens eenvormig te maken in één enkele modellering maakt FHIR gebruik van modulaire open source-componenten, resources genoemd. Elke resource bevat dus kenmerkende gegevens.
Het dagelijks werk van de professionals van de gezondheidszorg steunt op interoperabiliteit
Alle oplossingen die het beheer van gezondheidsgegevens moeten verbeteren en het werk van de zorgverleners moeten verlichten, steunen op een gemeenschappelijke basis: interoperabiliteit.
Om een beveiligde berichtendienst voor gezondheidsgegevens te installeren, is het EDI-platform essentieel opdat de verschillende proxyservers voor berichtenverkeer die worden gebruikt door de verschillende gezondheidszorginstellingen interoperabel zouden zijn. Professionals van de gezondheidszorg kunnen hierdoor vlot te communiceren, ook als ze verschillende informatiesystemen gebruiken.
Hetzelfde geldt voor de biomedische interoperabiliteit die professionals van de gezondheidszorg snel en efficiënt toegang geeft tot de biomedische gegevens van hun patiënten (zoals laboratoriumresultaten, medische beelden, enz.).
Interoperabiliteit verbindt alle medische apparatuur met het ZIS zodat gegevens vlot kunnen worden ingevoerd in de zorgdossiers. De gegevens die worden geproduceerd door de toestellen voor monitoring van de vitale functies moeten dus niet telkens opnieuw worden ingevoerd. Dit betekent een aanzienlijke tijdwinst voor de zorgverleners, maar bevestigt ook het beleid voor identitovigilantie van de gezondheidszorginstelling.
Enovacom Patient Connect: biomedische interoperabiliteit om alle medische apparaten aan te sluiten op uw informatiesysteem
Enovacom Data Repository – het FHIR datawarehouse om uw gegevens meerwaarde te geven
Interoperabiliteit zorgt ook voor de opslag en de exploitatie van de gezondheidsgegevens in een datawarehouse. Deze oplossing is slechts doeltreffend indien de verschillende gegevensbronnen interoperabel zijn, zodat de opslagplaats wordt “gevoed”. De gegevens die afkomstig zijn van alle software die aanwezig is in het ZIS worden verzameld en vervolgens samengevoegd zodat ze vlot kunnen worden geanalyseerd en gebruikt.
Elke dag opnieuw brengt de exploitatie van grote hoeveelheden gezondheidsgegevens een omwenteling teweeg in de manier waarop de professionals van de gezondheidszorg zorg dragen voor hun patiënten. Zorgverleners kunnen de gegevens die reeds in het informatiesysteem zitten, raadplegen en gebruiken om te anticiperen op de evolutie van een ziekte of om klinisch onderzoek te verrichten in hun domein.
De interoperabiliteit van gezondheidsgegevens is een belangrijke factor voor verbetering van de kwaliteit van de zorgverstrekking aan patiënten. Een eenvoudigere gegevensuitwisseling tussen zorgpersoneel en patiënt zorgt er ook voor dat de patiënt zijn zorgtraject zelf in handen kan nemen.
Dankzij interoperabiliteit kunnen patiënten zelf afspraken maken of hun medische gegevens opzoeken in een beveiligde ruimte. Hierdoor verbetert de zorgervaring van de patiënt aanzienlijk, zowel voor, tijdens als na de zorgverstrekking.
Door de evolutie van de informatie- en communicatietechnologie hebben de patiënten toegang tot steeds meer tools om hun gezondheid te beheren, zoals apps op hun smartphone. Hetzelfde geldt voor de gezondheidszorginstellingen die deze tools gebruiken om gemakkelijker afspraken te maken of richtlijnen te geven voor opvolging van een behandeling. Interoperabiliteit van de gezondheidsgegevens maakt het mogelijk de patiëntenapplicaties te koppelen aan de andere software van het ZIS om het informatieverkeer tussen patiënt en zorgverleners vlotter te laten verlopen.
